Trách nhiệm là một giá trị quan trọng mà chúng ta mong muốn truyền đạt cho thế hệ trẻ. Từ việc làm những công việc nhỏ trong gia đình cho đến việc đối mặt với các quyết định lớn trong cuộc sống, tính trách nhiệm giúp trẻ xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai.
Hãy cùng Mẹ Ong Bông khám phá cách dạy trẻ có trách nhiệm, để con trở thành những người trưởng thành tự giác và tích cực trong xã hội.
Như thế nào là sống có trách nhiệm?
Sống có trách nhiệm đồng nghĩa với việc chấp nhận và thực hiện các nhiệm vụ, nghĩa vụ của mình đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và xã hội. Người có ý thức sẵn sàng chấp nhận trách nhiệm khi phạm lỗi, tỏ ra thành thật và sẵn lòng sửa đổi.
Ngược lại, những người thiếu trách nhiệm thì thường tránh trách nhiệm, thậm chí tìm cách đổ lỗi cho người khác. Để dạy trẻ có trách nhiệm, hãy khuyến khích con nhận lỗi, xin lỗi khi cần, và hỗ trợ con hiểu rõ về hậu quả của hành động cá nhân.
Cách dạy trẻ có trách nhiệm với hành động của mình
Khuyến khích trẻ biết tự lập từ nhỏ
Việc khuyến khích trẻ tự lập có thể bắt đầu từ những hoạt động đơn giản như làm các công việc nhỏ trong gia đình. Con có thể được tham gia vào việc sắp xếp đồ chơi, giữ gìn sạch sẽ phòng ngủ, hoặc thậm chí là việc tự chuẩn bị đồ ăn đơn giản. Những trải nghiệm này không chỉ giúp trẻ hình thành kỹ năng thực hành mà còn giáo dục về trách nhiệm và tự giác.
Đồng thời, việc tạo ra môi trường hỗ trợ cho sự tự lập của trẻ là rất quan trọng. Bố mẹ và người chăm sóc có thể tạo điều kiện để trẻ thử nghiệm và học hỏi nhiều cái mới. Những giá trị này sẽ theo trẻ qua suốt cuộc đời, giúp con đối mặt và giải quyết thách thức một cách chủ động, có trách nhiệm trong tất cả các lĩnh vực của cuộc sống.
Ngoài ra, càng tốt khi bố mẹ có thể đưa ra phản hồi tích cực cho con. Ví dụ như nói: “Mẹ thích cách con làm sạch mọi hạt mảnh từ bàn.” hoặc “Ồ, thật tuyệt vời khi con giúp gấp quần áo mà không cần được nhắc nhở!” trong khi duy trì ánh nhìn trực tiếp sẽ giúp trẻ nhận thức được sự quan trọng của việc làm công việc một cách tốt. Như vậy, con bạn sẽ trở nên trách nhiệm hơn. Khuyến khích hành vi tích cực của con một cách liên tục.
Hãy để con giúp bạn
Để giúp trẻ phát triển trách nhiệm, quan trọng nhất là tạo cơ hội cho con tham gia vào những công việc chung hàng ngày. Cho dù những nhiệm vụ này có thể không hoàn hảo và đôi khi cần sự can thiệp từ người lớn, nhưng đó là cơ hội để trẻ học cách tự làm, học cách đối mặt với thất bại và học hỏi từ những sai lầm.
Người lớn có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình này. Thay vì làm hộ và hoàn thành nhiệm vụ, hãy tạo cơ hội cho việc hợp tác. Làm việc chung với trẻ không chỉ giúp con học được cách thực hiện công việc mà còn mang lại niềm vui và hứng thú.
Không giao việc quá sức với trẻ
Quan trọng nhất là đặt ra những yêu cầu phù hợp với khả năng của trẻ mà không làm cho con cảm thấy đuối sức hay chán nản.
Việc chia nhỏ những công việc lớn thành những phần nhỏ hơn không chỉ giúp trẻ dễ dàng tiếp cận và thực hiện mà còn làm tăng cường sự tự tin. Hướng dẫn trẻ từng bước một, giải thích cách thực hiện cụ thể, và cung cấp sự hỗ trợ khi cần thiết là những cách giúp trẻ nắm bắt được nhiệm vụ một cách hiệu quả.
Bố mẹ hãy làm gương
Bố mẹ nên thể hiện sự ý thức về trách nhiệm trong mọi hoạt động hàng ngày. Việc hoàn thành công việc, giữ gìn sạch sẽ môi trường sống, và giữ lời hứa là những hành động mà con có thể học hỏi từ bố mẹ.
Khi bố mẹ phạm lỗi, quan trọng là đối mặt với hậu quả của hành động đó. Thể hiện sự chấp nhận trách nhiệm và khả năng học hỏi từ sai lầm sẽ giúp con học được cách đối mặt với thất bại.
Hãy để con bạn đối mặt với những hậu quả tự nhiên và học từ những sai lầm
Phong cách nuôi dưỡng hiện đại có thể khuyến khích việc bảo vệ và chăm sóc quá mức. Nhưng sự độc lập bắt đầu từ việc thực hành tự chủ. Trẻ em học được tính trách nhiệm khi phải đối mặt với hậu quả của hành động của mình.
Miễn là hậu quả không quá gây hại, hãy để con trải nghiệm tự nhiên do hành vi của con gây ra. Hậu quả tự động có thể giúp truyền đạt những bài học quý giá về sự quan trọng của sự kiên trì và trách nhiệm.
Ví dụ, nếu trẻ không muốn mặc áo ấm, có thể trải nghiệm hậu quả tự nhiên là cảm giác lạnh vào một ngày đông. Sau đó, khả năng bỏ qua việc chọn quần áo ấm hơn trong tương lai sẽ giảm đi, và tính trách nhiệm của trẻ cũng sẽ tăng lên.
Đừng ngần ngại để con ra quyết định của mình khi thích hợp, tốt hơn hết là để trẻ phạm phải những sai lầm đó khi còn nhỏ, khi hậu quả chưa quá nặng nề; điều này cũng giúp tạo ra sự kiên nhẫn và sự kiên trì.
Giữ thái độ bình tĩnh với trẻ
Đôi khi, trẻ có thể thể hiện sự tức giận và cáu kỉnh, làm cho mọi tình huống trở nên hỗn loạn. Điều này hoàn toàn tự nhiên vì trẻ đang trong quá trình phát triển và chưa thể kiểm soát cảm xúc của mình.
Có những ngày trẻ không muốn tham gia vào hoạt động nào, không cần phải thể hiện sự thất vọng hay tức giận. Thay vào đó, hãy tương tác với trẻ một cách nhẹ nhàng và khuyến khích con thực hiện những hành động tích cực và đúng đắn.
Khen ngợi khi con có trách nhiệm
Phản hồi tích cực đối với trẻ là chìa khóa quan trọng để hỗ trợ con hiểu rằng mọi nỗ lực của con đều quan trọng và được đánh giá cao. Nếu có cơ hội, hãy nêu rõ cách mà nỗ lực của trẻ đã có ảnh hưởng tích cực đến người khác.
Trẻ em thường hứng thú với việc giúp đỡ người khác, tuy nhiên, con cũng có thể rất nhanh cảm thấy chán chường khi đối mặt với những công việc. Vì vậy, bí quyết là duy trì sự tích cực trong tâm trạng của trẻ thông qua việc đưa ra những lời khen cụ thể về những hành động tích cực mà con thực hiện.
Cho con có khoảng không riêng và sự tự do
Đừng ngần ngại để con dành thời gian một mình hoặc tự đưa ra các quyết định về thời gian, sở thích và bạn bè. Hơn nữa, hãy cố gắng để con độc lập và có không gian cần thiết để phát triển thành người trưởng thành có khả năng tự chăm sóc bản thân.
Trong tương lai, những điều mà bố mẹ đang làm cho trẻ ngày nay sẽ trở thành trách nhiệm của chính trẻ khi trưởng thành. Để thực hiện điều này, trẻ cần phải phát triển tính trách nhiệm, như bố mẹ hiện tại. bố mẹ cần giải thích cho trẻ hiểu rằng, nếu không có sự trách nhiệm trong công việc và quan tâm đến gia đình, mọi thứ sẽ không duy trì được như hiện tại.
Hãy sử dụng ngôn ngữ đơn giản và trực tiếp để diễn đạt tầm quan trọng của tính trách nhiệm và dạy trẻ có trách nhiệm bạn nhé!
