Lòng biết ơn không chỉ là một đức tính quý giá mà còn là nền tảng vững chắc cho mối quan hệ lành mạnh và hạnh phúc trong cuộc sống. Khi trẻ học được cách thể hiện lòng biết ơn, trẻ không chỉ biết đánh giá cao những gì mình có, mà còn học được cách thấu hiểu và đồng cảm với người khác.
Trong bài viết này, hãy cùng Mẹ Ong Bông khám phá những phương pháp và lý do tại sao Dạy trẻ về lòng biết ơn từ sớm lại quan trọng, cũng như cách thực hiện điều này một cách hiệu quả.
Tại sao cần phải dạy trẻ về lòng biết ơn?
Theo một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí “Journal of School Psychology“, trẻ em được dạy lòng biết ơn có xu hướng phát triển thái độ tích cực hơn và ít có xu hướng đối đầu, ganh tị. Điều này liên quan trực tiếp đến sức khỏe tâm lý và tinh thần tốt hơn trong dài hạn.
Một nghiên cứu khác, xuất bản bởi “Psychology Today”, đã phát hiện ra rằng trẻ em có lòng biết ơn thường có mối quan hệ xã hội tốt hơn, do trẻ biết cách thể hiện sự đánh giá cao và tôn trọng người khác. Điều này không chỉ giúp cải thiện môi trường học đường mà còn hỗ trợ phát triển các kỹ năng xã hội quan trọng.
Ngoài ra, lòng biết ơn cũng giúp trẻ học cách đối mặt với thất bại và thách thức một cách tích cực hơn. Trẻ em học được cách nhìn thấy mặt tích cực trong mọi tình huống, ngay cả khi đối mặt với khó khăn, qua đó phát triển khả năng chịu đựng và vượt qua.
Cuối cùng, việc nuôi dưỡng lòng biết ơn trong trẻ nhỏ không chỉ tạo nên những cá nhân hạnh phúc và cân đối, mà còn là tiền đề để phát triển một xã hội lịch sự, tốt bụng và có trách nhiệm. Đây là những phát hiện quan trọng, ủng hộ việc tích hợp giáo dục lòng biết ơn trong các chương trình phát triển trẻ em.
Cách dạy trẻ lòng biết ơn ngay từ khi còn nhỏ
Ba mẹ làm gương cho trẻ
Cha mẹ nên thể hiện lòng biết ơn trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ, cảm ơn người khác cho dù là những hành động nhỏ nhất, như cảm ơn người bán hàng, cảm ơn đối tác sau một cuộc họp, hoặc cảm ơn thành viên trong gia đình cho những việc như dọn dẹp nhà cửa.
Ngoài ra, ba mẹ hãy thường xuyên nói với trẻ về những điều bạn cảm thấy biết ơn trong cuộc sống hàng ngày. Kể cho trẻ nghe về những điều nhỏ nhặt mà bạn biết ơn, từ thức ăn trên bàn cho đến mái nhà che chắn.
Bố mẹ cũng cần bày tỏ sự biết ơn với trẻ khi trẻ giúp bố mẹ làm một việc gì đó, hay tặng quà cho bố mẹ nhân các dịp lễ, một lời cám ơn đơn giản cũng khiến bé cảm thấy đang được ghi nhận.
Luôn dạy con học cách nói cám ơn và xin lỗi
Một phương pháp hiệu quả để dạy trẻ lòng biết ơn là khuyến khích con thường xuyên nói “cảm ơn” và “xin nhờ” trong mọi hoàn cảnh, từ trong gia đình đến khi ở ngoài xã hội.
Ví dụ, cha mẹ có thể dạy trẻ nói cảm ơn khi nhận được một món quà hoặc khi được giúp đỡ, hoặc cảm ơn nhân viên tại cửa hàng khi mua sắm. Dù chỉ là một lời nói nhỏ, nhưng việc này sẽ giúp hình thành thói quen tốt cho trẻ, từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành.
Dạy trẻ lòng biết ơn thông qua việc giúp đỡ người khác
Đối với các gia đình có trẻ từ 4 tuổi trở lên, đặc biệt trong dịp hè ở nhà hoặc về quê, việc khuyến khích con tham gia vào việc hỗ trợ và giúp đỡ trong gia đình hoặc với ông bà là một ý tưởng tốt. Bạn có thể mở lời hỏi để khích lệ trẻ tự mình nghĩ ra cách thức hỗ trợ và đóng góp cho gia đình.
Ngoài ra, dịp nghỉ hè cũng là cơ hội để trẻ sắp xếp lại đồ dùng cá nhân của mình. Đây là thời điểm lý tưởng để bạn trò chuyện với con về việc gửi những vật dụng không còn sử dụng đến những người cần con hơn.
Sử dụng các câu hỏi mở để trẻ tự suy nghĩ và tự nguyện giúp đỡ người khác. Sau khi con đã quyết định phương án chia sẻ đồ dùng, hãy cùng con lựa chọn sách vở, đồ chơi, đồ dùng học tập để tặng đi, mang đến cơ hội mới cho những vật dụng này.
Qua quá trình này, việc trẻ tự đề xuất kế hoạch giúp đỡ và chia sẻ đồ dùng sẽ giáo dục trẻ về tầm quan trọng của việc cho đi và nhận lại.
Bạn cũng có thể cung cấp cơ hội thực hành biết ơn: Tạo điều kiện cho trẻ tham gia các hoạt động tình nguyện và từ thiện để trẻ hiểu rõ hơn về giá trị của việc giúp đỡ người khác và học cách trân trọng sự giúp đỡ của mọi người.
Khuyến khích con luôn giúp đỡ việc nhà
Thông qua việc thường xuyên khuyến khích trẻ tham gia vào những công việc nhà đơn giản như quét dọn, rửa chén, lựa rau, hoặc tưới cây, chúng ta không chỉ tạo điều kiện cho trẻ học hỏi về lòng biết ơn, mà còn giúp trẻ nhận thức về sự nỗ lực và công sức mà cha mẹ đã dành ra để chăm sóc trẻ.
Qua đó, trẻ sẽ biết trân trọng những gì trẻ có và học cách cố gắng hơn nữa, thay vì xem công việc nhà là trách nhiệm đương nhiên của cha mẹ.
Đáp ứng đòi hỏi của bé một cách phù hợp
Trẻ em thường có xu hướng đòi hỏi nhiều thứ từ cha mẹ, như đồ chơi, bánh kẹo, hoặc quần áo mới. Nhiều phụ huynh thường cảm thấy cần phải đáp ứng mọi yêu cầu của con cái.
Tuy nhiên, việc thường xuyên chiều theo những yêu cầu này có thể khiến trẻ không còn cảm thấy trân trọng những gì trẻ được nhận và cả người trao tặng những điều đó cho trẻ. Trẻ coi việc cha mẹ đáp ứng đòi hỏi của mình là điều hiển nhiên và không cảm thấy biết ơn hay cần nỗ lực để đạt được nhu cầu, mong muốn của mình.
Hậu quả là, khi trẻ không đạt được điều mong muốn, trẻ tức giận, bực bội và tỏ thái độ thiếu tôn trọng với những người xung quanh.
Để khắc phục điều này, cha mẹ cân thiết lập giới hạn và quy định rõ ràng trong gia đình. Đặt ra quy định cho những điều trẻ có thể và không thể làm hay đạt được. Có như vậy, trẻ mới giúp trẻ học cách chấp nhận rằng cuộc sống không phải lúc nào cũng xoay quanh trẻ và trân trọng những gì con nhận được.
Từ dó, con sẽ phát triển lòng biết ơn đối với mọi điều trong cuojc sống. Hành động này không chỉ giúp trẻ học cách chấp nhận “không” như một phần của cuộc sống, mà còn khiến những lần cha mẹ nói “có” trở nên ý nghĩa và đặc biệt hơn.
Qua đó, trẻ sẽ học được kiên nhẫn, trân trọng những gì con có và phát triển lòng biết ơn đối với những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống.
Luôn biết cảm ơn về những người đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người
Trong quá trình dạy trẻ lòng biết ơn, việc giáo dục trẻ không chỉ giới hạn trong phạm vi gia đình mà còn cần mở rộng ra xã hội. Cha mẹ nên dạy trẻ biết ơn không chỉ với người thân, mà còn với những người cung cấp dịch vụ và giá trị cho chúng ta hàng ngày.
Ví dụ, hãy dạy trẻ nói cảm ơn với cô lao công vì đã giữ môi trường sạch sẽ, cảm ơn người bán hàng vì cung cấp các mặt hàng thiết yếu, hoặc cảm ơn bác bảo vệ đã giữ xe an toàn cho chúng ta. Những hành động nhỏ như vậy giúp trẻ học được tầm quan trọng của việc thể hiện lòng biết ơn đối với mọi người xung quanh.
Luôn duy trì thói quen biết ơn mỗi ngày
Để khuyến khích và duy trì thói quen biết ơn hàng ngày ở trẻ, cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ viết nhật ký hoặc chia sẻ với cha mẹ về những điều trẻ cảm thấy biết ơn trong ngày. Việc này giúp trẻ nhận thức và phát triển lòng biết ơn, qua đó tạo nền tảng cho một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa hơn trong tương lai.
Thiệp cảm ơn vào ngày cuối năm học
Sẽ thật ý nghĩa nếu bé biết gửi lời cảm ơn ngọt ngào đến thầy cô, bạn bè, và những người làm việc tại trường học. Khi năm học sắp kết thúc, hãy dành chút thời gian cùng bé tạo ra những chiếc thiệp xinh xắn để thể hiện lòng biết ơn của bé.
Bé có thể tự viết hoặc đọc lên để bạn ghi chép, và hãy để bé chia sẻ với bạn về những người mà bé muốn cảm ơn và lý do tại sao. Đừng ngần ngại khích lệ bé tự do biểu đạt, dù những lời nói đó có thể ngây thơ và dễ thương, và hãy để bé tự tay trang trí những tấm thiệp này.
Bạn có thể biến hoạt động làm thiệp và viết lời cảm ơn thành một truyền thống định kỳ trong gia đình, tổ chức hàng tuần hoặc hàng tháng. Hãy dành thời gian ngồi cùng bé, thảo luận và viết lời cảm ơn đến những người đã làm điều gì đó đặc biệt hoặc giúp đỡ bé.
Bên cạnh việc viết lời cảm ơn, bạn cũng có thể khuyến khích bé thể hiện lòng biết ơn qua các hình thức khác như vẽ tranh, dùng sticker dễ thương, hoặc thậm chí quay một video ngắn ghi lại lời cảm ơn của bé và gửi cho người mà bé muốn bày tỏ lòng biết ơn.
Nhật ký biết ơn
Làm cho những ngày nghỉ của con trở nên đặc biệt hơn bằng cách cùng nhau tạo một cuốn nhật ký biết ơn. Trong cuốn sổ này, con có thể ghi chép về những điều con cảm kích và những may mắn mà con gặp phải hàng ngày. Khuyến khích con tự mình trang trí và viết lên những suy tưởng cá nhân của mình.
Đối với trẻ nhỏ chưa biết viết, bạn có thể ghi chép hộ theo những gì bé kể và cho bé dùng sticker hay hình ảnh dễ thương để biểu đạt suy nghĩ của mình.
Mỗi tối, hãy dành thời gian trước khi đi ngủ để cùng nhau chia sẻ về những sự kiện trong ngày, những tình huống mà bé cảm thấy biết ơn. Đây là cách tuyệt vời để tăng cường mối liên kết giữa cha mẹ và con cái, giúp cha mẹ hiểu sâu hơn về tâm trí và cảm xúc của con.
Một số lưu ý khi dạy trẻ lòng biết ơn
Làm rõ ý nghĩa của lòng biết ơn: Cha mẹ cần giúp trẻ hiểu những lợi ích và giá trị tích cực từ việc thể hiện lòng biết ơn, giúp trẻ nhận ra rằng điều này không chỉ tốt cho bản thân mà còn tốt cho cả những người xung quanh.
Biết ơn một cách chân thành: Thay vì buộc trẻ phải cảm ơn, hãy khích lệ trẻ biểu hiện lòng biết ơn một cách chân thực qua các hành động như mỉm cười, ôm, hoặc viết thư cảm ơn.
Tránh ép buộc trẻ: Khi dạy về lòng biết ơn, không nên ép buộc trẻ. Tạo một môi trường tự nhiên để trẻ tự hình thành và phát triển thói quen này.
Khen ngợi trẻ khi thể hiện lòng biết ơn: Khi trẻ thể hiện lòng biết ơn với người khác, hãy luôn khích lệ và khen ngợi trẻ để củng cố hành vi tích cực này.
