Các chuyên gia phát triển trẻ em cho biết, trung bình, một đứa trẻ 4 hoặc 5 tuổi có khả năng tập trung vào một nhiệm vụ trong khoảng thời gian gấp 2 đến 5 lần tuổi (ví dụ, từ 10 đến 25 phút cho một đứa trẻ 5 tuổi).
Tuy nhiên, quy tắc này, giống như bất kỳ hướng dẫn nào về việc nuôi dưỡng trẻ, còn phụ thuộc vào tình huống cụ thể. Đôi lúc, sự hiếu động, tò mò, và sự đa dạng của thế giới xung quanh thường khiến cho việc giữ cho trẻ tập trung trở nên thách thức.
Để giúp trẻ phát triển khả năng tập trung và nâng cao kỹ năng học tập, việc sử dụng hiệu quả những phương pháp dạy trẻ kém tập trung có thể đóng vai trò quan trọng. Vậy đó là những phương pháp nào? Hãy cùng Mẹ Ong Bông khám phá trong bài biết sau đây.
Tình trạng kém tập trung ở trẻ em
Tình trạng kém tập trung ở trẻ 0-6 tuổi là một hiện tượng tương đối phổ biến. Trẻ em thường gặp khó khăn trong việc duy trì sự tập trung và dễ bị sao nhãng.
Các yếu tố ngoại cảnh, như đồ chơi kích thích, âm thanh xung quanh hay các hoạt động ngoại ô thường là những nguồn thu hút mạnh mẽ đối với trẻ. Đặc biệt, ở độ tuổi càng nhỏ, sự hiếu kỳ và mong muốn khám phá thế giới xung quanh là rất lớn.
Tuy nhiên, trẻ có thể nhanh chóng mất hứng thú khi gặp sự đơn điệu trong hoạt động hoặc khi cảm thấy không được thách thức đủ. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho phụ huynh và giáo viên trong việc tạo ra môi trường học tập và giáo dục kích thích, giúp con phát triển khả năng tập trung và lòng say mê học tập.
Nguyên nhân khiến trẻ mất tập trung
Nguyên nhân khiến trẻ mất tập trung có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Một số nguyên nhân phổ biến có thể đến từ thói quen sinh hoạt hàng ngày không lành mạnh, như việc ngủ không đủ giấc, sử dụng thiết bị công nghệ quá mức, chế độ ăn uống không cân đối, và phương pháp giáo dục không phù hợp.
Ngoài ra, mất tập trung ở trẻ cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tâm thần. Trong y học, hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) được xem xét là một nguyên nhân quan trọng. Ở Việt Nam, theo nghiên cứu, có khoảng 3% trẻ mắc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), là một hội chứng bao gồm không chú ý, hiếu động thái quá và hấp tấp, bốc đồng.
Tác nhân ảnh hưởng đến sự tập trung ở trẻ
- Xung quanh có quá nhiều thứ hấp dẫn: Sự quá tải với thông tin và kích thích xung quanh có thể làm trẻ mất tập trung.
- Làm quen với công nghệ quá sớm
- Yếu tố âm thanh và ánh sáng: Tiếng ồn, ánh sáng không phù hợp cũng đều có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung của trẻ.
- Quấy rầy từ người ngoài: Những xao lạc, tiếng ồn, hoặc áp lực từ môi trường xung quanh có thể tạo ra sự không thoải mái và làm giảm khả năng tập trung của trẻ.
- Chế độ dinh dưỡng không cân đối: Việc thiếu hụt hoặc thừa hóa một số chất dinh dưỡng quan trọng có thể ảnh hưởng đến hoạt động não bộ và sức khỏe tinh thần, tạo điều kiện cho sự mất tập trung xuất hiện.
- Ngủ không đủ giấc: Thiếu ngủ gây ra sự chán chường, mệt mỏi, và ảnh hưởng đến khả năng tập trung của trẻ.
- Chưa quen với kỷ luật: Trẻ chưa quen với việc tuân theo các quy tắc, dễ bỏ giữa chừng.
- Trẻ dễ bị xao lãng: Có những trẻ bẩm sinh có tính cách dễ bị xao lãng hơn các trẻ khác, nhưng trẻ này thường rất dễ phân tâm và xao lãng trong mọi môi trường.
- Thể trạng yếu: Suy dinh dưỡng, còi xương có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung.
- Tâm lý: Stress, mặc cảm, và lo sợ có thể làm giảm khả năng tập trung của trẻ.
- Di truyền: Nghiên cứu chỉ ra rằng di truyền có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc trẻ mất tập trung.
- Thiếu động lực và suy nghĩ tiêu cực: Trẻ không tìm được hứng thú, không có động lực và dễ chán nản
- Lời chê bai quá mức: Trẻ chịu quá nhiều lời chê bai có thể tạo ra tâm lý tiêu cực, ảnh hưởng đến tập trung.
Những phương pháp dạy trẻ kém tập trung
Tạo không gian yên tĩnh cho trẻ
Trước hết, việc chọn lựa nơi học tập hoặc chơi đóng vai trò quan trọng. Phòng học yên tĩnh và thoải mái sẽ giúp trẻ dễ dàng hấp thụ thông tin hơn. Để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập, bố mẹ nên tổ chức một không gian riêng phù hợp với độ tuổi và sở thích của con.
Bàn được đặt ở nơi không bị ồn ào, tránh các nguồn tiếng ồn không mong muốn như tiếng xe cộ, tiếng nói chuyện hay tiếng nhạc. Một chiếc ghế thoải mái và ánh sáng tự nhiên từ cửa sổ cũng giúp tạo ra một môi trường tốt nhất cho quá trình học tập.
Chia nhỏ nhiệm vụ học tập
Chia nhỏ nhiệm vụ là một chiến lược giáo dục hữu ích và được khuyến khích sử dụng để hỗ trợ trẻ kém tập trung. Nếu con trẻ nghĩ rằng một nhiệm vụ quá khó, có thể chúng sẽ trở nên lơ là và không tập trung.
Chính vì vậy, việc hướng dẫn trẻ chia nhỏ nhiệm vụ là cách hiệu quả để giúp con quản lý công việc một cách hiệu quả hơn. Quá trình này bao gồm việc phân chia công việc thành các phần nhỏ hơn, sắp xếp chúng theo thứ tự ưu tiên và quan trọng.
Chẳng hạn, trong việc hoàn thành bài tập về nhà, thay vì buộc trẻ phải ngồi một khoảng thời gian dài để làm xong toàn bộ bài tập từ nhiều môn, phụ huynh có thể hướng dẫn trẻ chia nhỏ công việc thành từng phần cụ thể. con có thể bắt đầu với những bài toán quen thuộc rồi đến những bài toán khó, sau đó chuyển sang bài tập văn, cuối cùng là tiếng Anh. Đồng thời, việc nghỉ ngơi giữa các môn học cũng giúp trẻ duy trì năng lượng và tập trung tốt hơn.
Tạo thói quen cho trẻ
Thói quen tạo nên một môi trường học tập có tổ chức, giúp trẻ dễ dàng thích ứng và tập trung hơn vào các hoạt động học. Sự nhất quán và kiên nhẫn từ phía người lớn sẽ giúp trẻ hình thành những thói quen tích cực, từ đó hỗ trợ sự phát triển toàn diện.
Học cùng con
“Học cùng con” là một hành trình giáo dục đầy ý nghĩa, nơi mà sự tương tác giữa bố mẹ và con cái không chỉ tập trung vào kiến thức mà còn chú trọng đến quá trình học tập và phát triển cá nhân của trẻ. Trẻ nhỏ sẽ cảm thấy thoải mái, an toàn và yên tâm khi được tham gia vào những hoạt động chơi đùa, gần gũi và chia sẻ với bố mẹ, người thân của mình.
Nếu trẻ yêu thích đọc truyện tranh, việc kết hợp nội dung giáo dục vào những câu chuyện thú vị có thể làm tăng cường sự hứng thú và tập trung của các con. Hoặc nếu trẻ thích nghệ thuật, việc sử dụng hình vẽ, mô hình, hay các hoạt động sáng tạo khác có thể giúp trẻ kết nối với kiến thức một cách linh hoạt và sinh động.
Thời gian nghỉ ngơi
Bố mẹ nên tránh áp đặt áp lực quá nhiều lên con cái mình, thay vào đó, hãy tạo điều kiện cho trẻ có thời gian nghỉ ngơi và vui chơi thoải mái hơn.
Thực tế, không nên ép buộc trẻ ngồi một chỗ hàng giờ để giải quyết một lượng lớn bài tập. Thay vào đó, sau khoảng 20 phút học tập căng thẳng, trẻ cần được phép nghỉ ngơi trong khoảng 5 phút để khôi phục sự tập trung và năng lượng cho bản thân.
Cùng với đó, khi trẻ được thư giãn và tham gia vào các hoạt động giải trí lành mạnh, con sẽ cảm thấy thoải mái và vui vẻ. Điều này không chỉ mang lại những trạng thái tinh thần tích cực mà còn cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho những công việc tiếp theo trong ngày.
Đặt mục tiêu để trẻ tập trung học
Đầu tiên, phụ huynh nên đặt ra mục tiêu rõ ràng và khả thi cho trẻ. Mục tiêu này có thể liên quan đến việc hoàn thành bài tập, nâng cao kỹ năng một cách đều đặn, hoặc thậm chí là mục tiêu về thái độ và tinh thần tích cực trong quá trình học.
Đặc biệt, trẻ em rất thích được tặng quà. Phần thưởng không cần phải là những đồ vật quá lớn, mà có thể là sự khen ngợi, thời gian chơi game yêu thích, hoặc thậm chí là một buổi ngoại ô cùng gia đình. Sự hỗ trợ và khuyến khích này từ bố mẹ không chỉ là nguồn động viên mà còn là cơ hội tốt để xây dựng tinh thần tự giác và trách nhiệm cho trẻ.
Trao cho trẻ quyền làm chủ
Giúp đỡ và trách nhiệm là hai khái niệm đối lập hoàn toàn. Không nên để trẻ phụ thuộc vào bố mẹ. Vì vậy, hãy khuyến khích trẻ tự chủ và tự thực hiện các nhiệm vụ của mình. Bố mẹ và người giáo dục có thể hướng dẫn trẻ về cách lập kế hoạch, quản lý thời gian và ưu tiên công việc một cách hiệu quả.
Cảm thông và lắng nghe trẻ
Lắng nghe là yếu tố quan trọng khác trong quá trình giáo dục. Bằng cách hiểu rõ hơn về những thách thức cá nhân và tâm lý mà trẻ đang phải đối mặt, bố mẹ có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp với nhu cầu và khả năng của trẻ.
Hãy giữ bình tĩnh và kiên nhẫn trong các tình huống khó khăn, tránh nổi nóng hay sử dụng lời lẽ chỉ trích. Sự cảm thông này giúp trẻ cảm thấy được quan tâm, không cảm thấy bị bỏ lại, từ đó tăng cường sự hứng thú và tập trung trong quá trình học.
Hãy quan sát trẻ
Khi quan sát trẻ, chúng ta có thể phát hiện ra những yếu tố ảnh hưởng đến sự tập trung của trẻ. Có thể có những thời điểm cụ thể hoặc môi trường nào đó gây ra sự xao lạc trong tâm trí của trẻ, từ đó có thể điều chỉnh lịch trình hoặc cung cấp hỗ trợ cần thiết.
Xây dựng thời khóa biểu cho con
Thời khoá biểu giúp tạo ra sự ổn định và dự đoán trong cuộc sống hàng ngày của trẻ, giúp con dễ dàng chuyển đổi giữa các hoạt động một cách mượt mà hơn. Thời khoá biểu cũng có thể bao gồm những hoạt động giải trí mà trẻ yêu thích. Sự cân đối giữa học tập và giải trí sẽ giúp trẻ duy trì sự quan tâm và tập trung trong quá trình học.
Phối hợp các hoạt động tĩnh và động
Trong quá trình giảng dạy, việc kết hợp các hoạt động tĩnh như đọc sách, giải bài tập và thảo luận nhóm giúp trẻ tạo ra môi trường học tập đa dạng. conn cạnh đó, hoạt động như trò chơi, thể dục và nghệ thuật cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc kích thích sự chú ý của trẻ.
Sự đổi động giữa các hoạt động sẽ giúp trẻ không bị mệt mỏi hay chán chường, giúp tăng cường khả năng tập trung và tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả hơn.
Sử dụng lời khen
Khi con làm tốt một công việc hoặc đạt được một kết quả khả quan, việc khen ngợi từ phía người lớn không chỉ là một hình thức khích lệ mà còn là cách xây dựng lòng tự tin và sự tự giác tích cực ở trẻ.
Ngoài ra, khen ngợi cần được thể hiện một cách chân thành và cụ thể. Thay vì chỉ nói “Con làm rất tốt”, có thể nói rõ về hành động cụ thể mà trẻ đã thực hiện một cách xuất sắc. Việc này giúp trẻ hiểu rõ hơn về những điểm mạnh của mình và cảm thấy có động lực để phát triển những kỹ năng đó thêm.
Một số trò chơi rèn luyện sự tập trung của trẻ
Có nhiều trò chơi sáng tạo và thú vị mà trẻ em có thể tham gia để rèn luyện kỹ năng tập trung của mình. Các trò chơi như cờ vua hoặc cờ Caro, nơi trẻ cần suy nghĩ chiến thuật và tập trung vào mỗi nước đi.
Hay các trò chơi thủ công như làm đồ từ giấy, vẽ tranh cũng giúp trẻ tập trung vào chi tiết và sự sáng tạo. conn cạnh đó, trò chơi vận động như nhảy dây hoặc đua xe đạp không chỉ giúp trẻ duy trì sức khỏe mà còn tăng cường khả năng tập trung và sự nhanh nhẹn.
Tóm lại, việc tích hợp những trò chơi này vào hoạt động hàng ngày sẽ mang lại lợi ích to lớn cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
