Trong hành trình phát triển, trẻ em thường xuyên mang đến nhiều niềm vui và thách thức cho gia đình và người chăm sóc. Một trong những thách thức đặt ra là khi trẻ bắt đầu thể hiện hành vi nói trống không.
Trong bối cảnh này, việc làm của bố mẹ và người chăm sóc không chỉ là giảng dạy, mà còn là tạo ra một môi trường tích cực để trẻ học hỏi và phát triển kỹ năng giao tiếp lễ phép.
Vậy khi trẻ nói trống không phải làm sao? Hãy cùng Mẹ Ong Bông tìm hiểu về những nguyên nhân và cách giải quyết khi trẻ nói trống không trong bài viết sau!
Nguyên nhân nói trống không ở trẻ
Trẻ em thường xuyên thể hiện những hành vi nói trống không, và điều này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau.
Bố mẹ nói trống không với con
Một trong những nguyên nhân chủ yếu là sự thiếu hiểu biết về ảnh hưởng của cách nói chuyện với con. Có những lúc, áp lực cuộc sống khiến cho bố mẹ trở nên căng thẳng và không kiểm soát được cảm xúc của mình. Đôi lúc gọi con trống không như “Ra đây ngay!”, “Yên tĩnh nào!”,…
Trong tình huống này, cách giao tiếp của bố mẹ có thể trở nên khó chịu và đầy áp lực, ảnh hưởng đến tâm trạng của con. Nếu bố mẹ thường xuyên sử dụng ngôn ngữ trống không, đặc biệt là trong những tình huống căng thẳng, trẻ có thể hiểu đây là cách nói chuyện bình thường, nên dễ dàng học hỏi và áp dụng theo.
Bố mẹ nói trống không với nhau
Mặc dù có thể là một phản ứng tự nhiên của cuộc sống hàng ngày, tuy vậy việc bố mẹ thường xuyên nói trống không với nhau không chỉ tạo ra sự căng thẳng mà còn ảnh hưởng đến cách trẻ xây dựng mối quan hệ với người khác khi lớn lên.
Trẻ cái thường học hỏi từ mô hình mà con thấy, và nếu mô hình giao tiếp gia đình không lành mạnh, con có thể ít kiên trì và khó giữ được mối quan hệ tích cực khi trưởng thành.
Khi con hỏi trống không, bố mẹ vẫn trả lời
Thói quen khi con hỏi trống không mà bố mẹ vẫn trả lời có thể tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực, không chỉ ảnh hưởng đến khả năng truyền đạt ý kiến của trẻ mà còn có thể gây ra những hiểu lầm và thiếu tôn trọng trong quá trình giao tiếp.
Trẻ có thể phát triển thói quen nói trống không khi nhận thức được rằng bố mẹ không đặt sự chú ý vào những câu hỏi của mình. Ví dụ khi con yêu cầu sự giúp đỡ, như “Đũa” để bố mẹ lấy giùm, hoặc khi con đặt câu hỏi như “Cái gì đây?”, bố mẹ thường tức thì hành động, cung cấp giải đáp cho con mà không nhắc lại.
Khi con yêu cầu trống không, bố mẹ đáp ứng ngay
Thói quen đáp ứng ngay lập tức khi con yêu cầu trống không mà không nhắc nhở có thể tạo ra ảnh hưởng tiêu cực đối với sự phát triển của trẻ. Việc này có thể dẫn đến việc trẻ phát triển thói quen yêu cầu ngay lập tức và không có sự chờ đợi hay kiên nhẫn.
Trường hợp mà bố mẹ có thể chấp nhận khi con nói trống không là khi con đang trải qua cảm xúc tiêu cực, có thể là tức giận, mất bình tĩnh, và chưa thể tự quản lý được suy nghĩ. Trong những tình huống như vậy, mục tiêu của bố mẹ là hỗ trợ con lấy lại bình tĩnh và ổn định tâm lý, chứ không phải tập trung vào việc sửa câu từ cho con.
Khi trẻ nói trống không, phải làm sao để sửa
Bố mẹ hãy làm gương cho con
Trẻ học và bắt chước nhanh chóng, đặc biệt là từ những người thân thiết nhất như ông bà, bố mẹ. Trong trường hợp trẻ nói trống không, quá trình sửa từ người lớn là bước quan trọng nhất.
Trong giao tiếp hàng ngày với trẻ và ngay cả trong giao tiếp với nhau, người lớn cần đặc biệt cẩn trọng và điều chỉnh lời nói để phản ánh hành vi lễ phép và tích cực. bố mẹ, những người có ảnh hưởng lớn nhất đối với con cái, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường giao tiếp tích cực.
Ví dụ, khi bố mẹ muốn hỏi con về việc ăn uống, có thể thay vì nói “Ăn gì không?”, có thể lựa chọn lời nói tích cực như “Con có muốn mẹ lấy gì cho con ăn không?”. Thay vì chỉ đơn thuần là việc hỏi, câu nói này mang lại sự tôn trọng và tạo điều kiện cho trẻ học hỏi cách sử dụng từ ngữ lễ phép và tôn trọng trong giao tiếp.
Dạy con về việc nói trống không là không lễ phép
Trẻ con, trong giai đoạn học hỏi và khám phá, là những người học mọi thứ một cách bản năng và đôi khi theo sở thích của chính mình.
Điều quan trọng là con cần sự hướng dẫn và quan tâm từ người lớn để hình thành những giá trị, thái độ, và hành vi đúng đắn, theo chuẩn mực xã hội. Dạy trẻ nên hiểu rằng nói trống không với bố mẹ, người lớn không chỉ là không lễ phép mà còn có thể gây tổn thương đến người đối diện.
Một số quy tắc và kỹ thuật giao tiếp cơ bản có thể được giáo dục từ giai đoạn sớm: chào hỏi khi gặp người lớn, giáo dục về việc nói đầy đủ chủ vị, giúp trẻ hiểu rằng điều này thể hiện sự lịch sự và tôn trọng đối với người nghe,…
Đặt ra quy tắc về việc nói trống không
Việc đặt ra quy tắc về việc nói trống không là một phương pháp hiệu quả để giúp trẻ hiểu rõ về giới hạn giữa đúng và sai, tốt và xấu. Việc đặt ra quy tắc như “Nếu lần sau con nói trống không hay hỏi trống không, bố mẹ sẽ không trả lời” hoặc “Nếu con nói trống không, nhu cầu của con sẽ không được đáp ứng” giúp trẻ nhận thức được hậu quả của hành vi nói trống không.
Quy tắc này tạo ra một môi trường rõ ràng và nhất quán, nơi trẻ có thể liên kết hành vi của mình với hậu quả cụ thể. Nếu lần sau con lặp lại hành vi nói trống không, bố mẹ nên thực hiện thái độ không trả lời và không đáp ứng để tạo ra một trạng thái không thoải mái cho trẻ.
Điều này giúp trẻ nhớ rõ rằng nói trống không là hành vi không chấp nhận và sẽ không mang lại kết quả mà con mong đợi.
Khuyến khích khi trẻ nói chuyện lễ phép
Khi trẻ thể hiện sự lễ phép trong giao tiếp, hãy ghi nhận và khen ngợi. Sự động viên này tạo động lực cho trẻ tiếp tục hành vi tích cực. Bố mẹ có thể sử dụng tình huống giả định hoặc vai diễn để tạo ra cơ hội cho trẻ thực hành giao tiếp lễ phép. Việc này giúp trẻ tự tin và quen thuộc với những tình huống thực tế.
Từ những nguyên nhân ẩn sau hành vi nói trống không đến những phương pháp khuyến khích và quy tắc đặt ra, hy vọng rằng bài viết này đã mang lại những góc nhìn mới và hữu ích cho bố mẹ, người chăm sóc, và những người quan tâm đến sự phát triển toàn diện của trẻ em.
Hãy cùng nhau xây dựng một môi trường giao tiếp tích cực, nơi mà trẻ con có thể phát triển không chỉ là những người nói chuyện thành thạo mà còn là những người giao tiếp lễ phép và tôn trọng mọi người xung quanh.
Cùng con đọc các cuốn sách, câu chuyện về thói quen nói chuyện lễ phép:
- Những câu chuyện dạy trẻ biết lễ phép, lịch sự: https://meongbong.com/recommends/sach-nhung-cau-chuyen-day-tre-biet-le-phep-lich-su/
- Bộ sách Bé học cách nói lịch sự: https://meongbong.com/recommends/sach-be-hoc-cach-noi-lich-su/
- Bộ sách dạy trẻ không cáu giận và lễ phép: https://meongbong.com/recommends/sach-day-tre-khong-cau-gian-va-le-phep/
